Theo báo cáo của Bộ GDĐT, đến nay nhiều tỉnh thành đã hoàn thiện phương án sắp xếp mạng lưới các cơ sở giáo dục. Ảnh: Thu Hiền

Giảm đầu mối, giảm biên chế quản lý

Trong bối cảnh đổi mới tổ chức chính quyền địa phương hai cấp và triển khai Nghị quyết Trung ương về sắp xếp hệ thống các cơ quan, đơn vị, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) đang đẩy mạnh công tác sắp xếp, sáp nhập các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên trên quy mô toàn quốc với tinh thần quyết liệt nhưng thận trọng.

Theo đó, bộ máy quản lý sẽ được tinh gọn, hiệu quả, song hành với mục tiêu bảo đảm quyền lợi học tập của học sinh và ổn định việc làm, sinh kế của đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý.

Theo báo cáo của Bộ GDĐT, đến nay nhiều tỉnh thành đã hoàn thiện phương án sắp xếp mạng lưới các cơ sở giáo dục. Việc sáp nhập đã góp phần tinh giản đầu mối quản lý cho hệ thống cơ sở giáo dục, đặc biệt là ở bộ máy hành chính như hiệu trưởng, kế toán, thủ quỹ và nhân viên hành chính, từ đó giảm chi phí quản lý và tập trung nguồn lực cho hoạt động chuyên môn.

Tổng hợp báo cáo của 23/34 tỉnh, thành phố gửi về Bộ GDĐT đến thời điểm này, hầu hết địa phương giữ nguyên các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông trong năm 2025 và xây dựng lộ trình sắp xếp sau khi kết thúc năm học 2025–2026.

Đối với giáo dục mầm non, 6/23 tỉnh giữ nguyên hiện trạng, 15/23 tỉnh giảm dần từ 1,76% đến dưới 10%, 1 tỉnh đã hoàn thành sáp nhập, giảm 45,83% cơ sở giáo dục.

Ở giáo dục phổ thông, 7/23 tỉnh giữ nguyên, 15/23 tỉnh giảm từ 0,2% đến dưới 10%, 1 tỉnh giảm 42,57%. Giáo dục thường xuyên có mức sáp nhập mạnh, nhiều địa phương giảm trên 30%.

Bộ GDĐT đánh giá, việc sắp xếp bước đầu đã góp phần tinh giản đầu mối, giảm biên chế quản lý, bố trí lại đội ngũ giáo viên, nhân viên, khắc phục tình trạng thiếu, thừa cục bộ.

Trong quá trình triển khai, một số địa phương đã giảm đáng kể số lượng trường học, có nơi đến gần 50% số cơ sở sau sáp nhập, góp phần giải quyết tình trạng “manh mún” và phân tán nguồn lực.

Việc điều chỉnh nhân sự sau sắp xếp cũng đã được thực hiện: Nhiều hiệu trưởng được bố trí vào vị trí phó hiệu trưởng hoặc quay lại đứng lớp giảng dạy, và một số trường hợp giáo viên tới tuổi nghỉ hưu trước thời hạn cũng đã được xem xét theo quy định.

Tuy nhiên, việc sắp xếp chưa đồng đều ở các địa phương. Một số trường hợp còn tồn tại các bất cập, như có nơi xuất hiện trường học có tới 9 phó hiệu trưởng – gấp hơn 3 lần so với quy định, cho thấy công tác tinh giản bộ máy chưa kịp ổn định ngay sau khi sáp nhập.

Chủ trương và chỉ đạo xuyên suốt của Bộ GDĐT

Bộ GDĐT xác định sắp xếp, sáp nhập trường học không chỉ là giảm số lượng cơ sở mà phải nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và đáp ứng các yêu cầu phổ cập giáo dục theo quy định hiện hành. Việc này càng trở nên cấp bách trong bối cảnh triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp và quá trình sắp xếp đơn vị hành chính.

Bộ GDĐT nhiều lần nhấn mạnh, không chạy theo giảm đầu mối một cách cơ học mà thiếu tính toán về chất lượng dạy và học; sắp xếp phải đảm bảo đủ trường, đủ lớp, đủ giáo viên tại mỗi khu vực, bảo đảm quyền học tập của học sinh và điều kiện làm việc của giáo viên.

Việc sắp xếp phải tuân thủ các quy chuẩn về tiêu chuẩn trường lớp, cơ sở vật chất, đội ngũ giáo viên; đồng thời chú trọng các vùng khó khăn, biên giới và hải đảo để tránh ngăn cản cơ hội học tập của học sinh.

Sắp xếp cần được thực hiện có lộ trình và thận trọng, tránh tình trạng xáo trộn trong hoạt động dạy – học, và tập trung vào các trường, điểm trường quy mô nhỏ, không còn phù hợp.

Bộ GDĐT tổ chức Hội nghị giao ban trực tuyến với các địa phương về sắp xếp, sáp nhập trường học. Ảnh: MOET

Thứ trưởng Thường trực Bộ GDĐT Phạm Ngọc Thưởng nhiều lần nhấn mạnh sắp xếp mạng lưới trường học không phải là cắt giảm cơ học, mà phải lấy chất lượng giáo dục, quyền lợi học sinh và giáo viên làm mục tiêu cao nhất.

Mục tiêu bảo đảm quyền lợi người học và đội ngũ giáo dục

Bộ GDĐT luôn nhấn mạnh rằng bất kỳ phương án sắp xếp nào cũng phải đặt quyền lợi học sinh là trung tâm.

Điều này có nghĩa là phải bảo đảm: Học sinh vùng sâu, vùng xa, nhóm yếu thế có cơ hội tiếp cận cơ sở giáo dục đầy đủ, nhất là hệ thống trường bán trú, nội trú phù hợp.

Bảo đảm quyền lợi việc làm và các chế độ chính sách đối với đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên bị ảnh hưởng bởi việc sắp xếp, bao gồm điều chuyển, sắp xếp lại, nghỉ hưu, tinh giản biên chế theo quy định.

Bộ GDĐT cũng đề nghị các sở giáo dục địa phương phối hợp chặt chẽ với các ngành liên quan để theo dõi, đánh giá thực tế cũng như báo cáo kịp thời những khó khăn, từ đó điều chỉnh phương án phù hợp theo từng vùng, tránh gây xáo trộn quá mức cho hoạt động dạy – học.

Các địa phương hoàn thành việc sắp xếp các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên trước ngày 31.12.2025.