Tết cổ truyền Bunpimay Lào kéo dài trong ba ngày, mỗi ngày có các tên gọi khác nhau. Ngày thứ nhất được gọi là ngày tiễn năm cũ, ngày thứ hai là ngày giao thời giữa năm cũ và năm mới, ngày thứ ba là ngày đón năm mới, còn được gọi là Bunpimay - Tết cổ truyền của nhân dân các bộ tộc Lào.

Ngày đầu tiên của Tết cổ truyền Bunpimay Lào, cũng là ngày cuối cùng của năm cũ, buổi sáng người dân quét dọn, lau chùi nhà cửa sạch sẽ, chuẩn bị nước thơm và hoa. Nước thơm được làm từ một hỗn hợp gồm nước, hoa khun (hoa muồng vàng), hoa champa (hoa đại) và dầu thơm…

Ngày thứ hai, người dân bắt đầu đi chùa để thực hiện nghi thức tắm Phật, buộc chỉ cổ tay cầu phúc. Theo quan niệm của người Lào, Tết đến nên đi càng nhiều chùa càng tốt, ít nhất cũng phải đi được chín chùa. Nước thơm sau khi tưới lên các tượng Phật sẽ được hứng lại đem về nhà để xức vào người làm phước. Người dân còn té nước vào các nhà sư, chùa và cây cối xung quanh chùa.

Ngày thứ ba cũng là ngày cuối cùng với nhiều hoạt động tưng bừng diễn ra ở khắp nơi. Trước khi té nước, người ta thường dành cho nhau những lời chúc tốt lành. Để tỏ lòng tôn kính, người trẻ tuổi té nước vào người lớn tuổi, bạn bè té nước vào nhau. Họ không chỉ té nước vào người mà còn té nước vào nhà cửa, đồ thờ cúng, súc vật và công cụ sản xuất.

Sinh viên Lào đón Tết Bunpimay 2019 tại Đại học Tân Trào

Nét độc đáo của những ngày Tết cổ truyền Bunpimay Lào là tục té nước vào nhau (vì thế Bunpimay còn được gọi là bun-hốt-nặm, tức lễ hội té nước). Điều này bắt nguồn từ quan niệm của người Lào là chỉ có nước mới đem lại sự sống và nước sẽ gột rửa hết mọi ưu phiền, bệnh tật và cầu cầu chúc một năm mới mạnh khỏe, an lành và hạnh phúc.

Người Lào quan niệm rằng trong những ngày Tết ai bị ướt nhiều thì sẽ gặp nhiều may mắn. Có nhiều quan niệm giải thích về nguồn gốc lễ hội té nước song có thể hiểu sự ra đời của lễ hội này gắn liền với đời sống sản xuất nông nghiệp trồng lúa nước, đồng thời, nó cũng xuất phát từ những truyền thuyết mang đậm màu sắc tôn giáo.

Tục té nước ngày Tết cổ truyền Bunpimay của Lào còn có nét đặc trưng là trong những ngày này không kể dù lạ hay quen, dù có hay không có địa vị trong xã hội, mọi vị khách đều được gia chủ tiếp đón ân cần như nhau và được thể hiện sự quý trọng bằng cách té nước vào người khi đến chúc tết.

Ngoài nghi lễ té nước, người Lào có một tục lệ cũng khá độc đáo đó là nghi lễ buộc chỉ cổ tay. Họ buộc những sợi chỉ màu và gửi lời chúc hạnh phúc và sức khỏe đến người được buộc. Tục lệ này tuy đơn giản nhưng nó lại phản ánh sâu sắc tính cách hiền hòa của người dân Lào. Họ không bao giờ cầu cho mình mà chỉ cầu cho người khác, bởi theo họ khi làm điều gì tốt lành cho người khác, thì điều tốt lành ấy cũng sẽ đến với mình. Trong suốt ba ngày tết, ai có nhiều chỉ buộc cổ tay thì được coi là người sẽ gặp may mắn cả năm.

Vào dịp Tết Bunpimay, người Lào thường rủ nhau làm tháp bằng cát, trang trí bằng cờ, hoa, dây vải và vẩy nước thơm. Trong những ngày này, người dân Lào còn thực hiện nghi thức phóng sinh các loài động vật như rùa, cá, cua, chim… để lấy phước, cầu nguyện sang năm mới sẽ được phước lành.

Hoa champa và hoa muồng vàng là hai loài hoa không thể thiếu trong dịp tết của người Lào. Người dân thường kết hoa champa thành vòng đeo cổ hoặc cài lên tóc và treo hoa muồng vàng trong nhà hoặc trên xe trong dịp năm mới để cầu may mắn.

Món ăn truyền thống trong dịp Tết Bunpimay của người Lào là món lạp, một món ăn được làm từ thịt lợn, gà hoặc bò và đặc biệt là không thể thiếu thính gạo nếp. Trong tiếng Lào, “Lạp” có nghĩa là “Lộc”, người Lào dùng món lạp với hi vọng sẽ phát tài, phát lộc, gặp nhiều may mắn cả năm.

Lạp là món ăn không thể thiếu trong những ngày năm mới của người dân Lào (Ảnh: Internet)

Tổ chức Tết cổ truyền Bunpimay cho sinh viên Lào là hoạt động thường niên của Trường Đại học Tân Trào. Trong những năm qua, Nhà trường luôn quan tâm đến đời sống sinh hoạt, học tập của sinh viên Lào, các đơn vị trong trường cùng các đoàn thể thường xuyên phối hợp tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, tạo môi trường hoạt động lành mạnh cho các em ngoài giờ học. Năm 2020 là một năm khó khăn của toàn thế giới do dịch bệnh Covid-19 hoành hành, Tết Bunpimay không được tổ chức tưng bừng rộn ràng như mọi năm nhưng không vì thế mà mất đi ý nghĩa đặc biệt