Toàn cảnh Hội thảo

Hội thảo thu hút sự tham gia của hơn 120 đại biểu là đại diện các Bộ, ban, ngành, các đại biểu Quốc hội, các nhà khoa học, chuyên gia, cùng đại diện của 6 tỉnh vùng Chiến khu Việt Bắc (gồm 6 tỉnh: Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Thái Nguyên, Hà Giang, Tuyên Quang).

TS. Nguyễn Khải Hoàn - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Tân Trào dự Hội thảo 

Hội thảo nhằm cung cấp cơ sở lý luận, thực tiễn cho Hội đồng Dân tộc thực hiện chức năng lập pháp, giám sát; kiến nghị Quốc hội, Chính phủ quyết định những cơ chế, chính sách tốt, phù hợp để liên kết, phát triển du lịch Chiến khu Việt Bắc, nhằm thực hiện có hiệu quả nội dung dự án “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” của chương trình mục tiêu quốc gia “Phát triển kinh tế xã hội đồng bào các dân tộc thiểu số miền núi” tại các tỉnh Chiến khu Việt Bắc nói riêng, các tỉnh miền núi nói chung.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm nhấn mạnh, với bề dày truyền thống lịch sử cách mạng hào hùng, Chiến khu Việt Bắc lưu giữ hệ thống hơn 1.000 di tích lịch sử, văn hóa và danh thắng, cùng các di tích cách mạng với các địa danh gắn liền với lịch sử hào hùng của Việt Nam trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp, có giá trị ý nghĩa sâu sắc về nhiều mặt. Mặt khác, những giá trị văn hóa đặc sắc trong đời sống, văn hóa, tín ngưỡng Chiến khu Việt Bắc khiến khu vực này càng thêm hấp dẫn. Đặc biệt, đối với ngành du lịch, những giá trị này đã và đang trở thành một nguồn lực to lớn để khai thác phát triển du lịch đóng góp vào công cuộc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số, từ đó phát triển kinh tế xã hội đồng bào các dân tộc miền núi tại các tỉnh Chiến khu Việt Bắc.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm phát biểu khai mạc Hội thảo

Theo Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Trần Thị Hoa Ry, với tiềm năng, thế mạnh của mình, ở cấp độ khác nhau các địa phương vùng Chiến khu Việt Bắc đều xác định phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế quan trọng, hướng đến là ngành kinh tế mũi nhọn, là khâu đột phá để phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Đặc biệt, sau khi có Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, Tỉnh ủy các tỉnh đã ban hành Nghị quyết về phát triển du lịch nhằm đưa ngành du lịch ở mỗi địa phương phát triển tương xứng với tiềm năng thế mạnh, góp phần đưa du lịch toàn vùng phát triển lên tầm cao mới.

Trong những năm qua, du lịch 6 tỉnh vùng Chiến khu Việt Bắc đã đạt được những kết quả khả quan, tốc độ tăng trưởng khá cao cùng với sự hình thành một số địa bàn du lịch trọng điểm, đóng góp nhất định vào sự phát triển kinh tế - xã hội, chuyển dịch cơ cấu kinh tế của vùng cũng như phát triển du lịch chung của cả nước. Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Trần Thị Hoa Ry cũng chỉ rõ, du lịch vùng Chiến khu Việt Bắc thời gian qua phát triển chủ yếu dựa vào việc khai thác các tài nguyên du lịch sẵn có của mỗi địa phương, và việc thu hút vốn đầu tư chủ yếu dựa vào phát triển hệ thống cơ sở lưu trú và ăn uống. Các sản phẩm du lịch chưa được đầu tư nhiều, nên còn khá đơn điệu và trùng lặp ở nhiều địa phương, thiếu dịch vụ bổ sung; công tác liên kết hợp tác, xúc tiến quảng bá và đào tạo nguồn nhân lực du lịch còn hạn chế, chưa hiệu quả. Điều này dẫn đến việc mặc dù tốc độ tăng trưởng của khách du lịch tương đối cao nhưng các chỉ tiêu phản ánh chất lượng phát triển như chi tiêu bình quân một lượt khách và thời gian lưu trú bình quân của một khách vẫn còn thấp và chậm thay đổi trong thời gian dài.

Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Trần Thị Hoa Ry trình bày tại Hội thảo

Với 23 tham luận, Hội thảo đóng góp nhiều sáng kiến, ý tưởng trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử cách mạng Chiến khu Việt Bắc để phát triển du lịch nói riêng và bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số nói chung, góp phần thực hiện có hiệu quả nội dung Dự án 6 của Chương trình mục tiêu quốc gia “Phát triển kinh tế xã hội đồng bào các dân tộc thiểu số miền núi” tại các tỉnh vùng Chiến khu Việt Bắc.

Cùng với đó, ý kiến các đại biểu tại hội thảo cũng chỉ ra, du lịch Việt Bắc trong những năm qua dù đã đạt được một số kết quả khả quan, tốc độ tăng trưởng khá cao cùng với sự hình thành một số địa bàn du lịch trọng điểm, song du lịch vùng thời gian qua phát triển chủ yếu dựa vào việc khai thác các tài nguyên du lịch sẵn có của mỗi địa phương, các sản phẩm du lịch chưa được đầu tư nhiều, nên còn khá đơn điệu và trùng lặp ở nhiều địa phương, thiếu dịch vụ bổ sung. Bên cạnh đó, công tác liên kết hợp tác, xúc tiến quảng bá và đào tạo nguồn nhân lực du lịch còn hạn chế, chưa hiệu quả. Hoạt động liên kết giữa các địa phương trong vùng còn lỏng lẻo, thiếu hiệu quả nên năng lực cạnh tranh còn thấp và không phát huy được tổng thể lợi thế về tài nguyên để phát triển du lịch.

Tổng Cục Du lịch Nguyễn Trùng Khánh

Kiến nghị, đề xuất các giải pháp phát triển du lịch vùng ATK, nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh, phải xác định liên kết vùng là chìa khóa cho phát triển du lịch vùng Chiến khu Việt Bắc, trong đó tập trung vào hoạch định sản phẩm chủ lực cho toàn vùng. Theo đó, cần xác định sản phẩm đặc trưng, đích thực của vùng mà không nơi nào khác có, đó là các di tích văn hóa, lịch sử cách mạng, địa chất (công viên địa chất), nông nghiệp nông thôn (sản phẩm OCOP, trong đó có trên 600 sản phẩm đạt 3 sao, 4 sản phẩm 5 sao), đồng thời gắn các sản phẩm này với văn hóa lễ hội trong vùng.

Theo Tổng Cục trưởng Tổng Cục Du lịch Nguyễn Trùng Khánh, công tác xây dựng sản phẩm cần được đặc biệt quan tâm để hình thành và phát triển những sản phẩm du lịch văn hóa có chất lượng; kết nối các điểm di tích văn hóa, lịch sử cách mạng để xây dựng và phát triển các tuyến điểm du lịch đặc trưng của vùng, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc khai thác kết hợp với các loại hình du lịch khác nhau, như du lịch tâm linh, du lịch làng nghề, sinh thái, cộng đồng, du lịch nông nghiệp… theo hướng du lịch xanh, nhằm đa dạng hóa các sản phẩm du lịch, làm tăng sự hấp dẫn đối với khách du lịch.

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hoàng Thị Hạnh nhấn mạnh, không phải bây giờ mới nói đến liên kết vùng. Dù đã làm rất lâu (từ năm 2003, tại 3 tỉnh Yên Bái, Phú Thọ, Lào Cai) nhưng vẫn còn luẩn quẩn, không xác định được ai là người cầm trịch, điều phối. Do đó  cần thí điểm liên kết sản phẩm vùng, từ đó quảng bá sản phẩm. Trên cơ sở đó, Thứ trưởng đề xuất Quốc hội cần có khung pháp lý cho cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa, là Bộ VHTTDL. Ngoài ra, cần chú trọng việc liên kết giao thông, liên kết thống nhất đặc trưng du lịch của từng tỉnh, để tạo ra sản phẩm du lịch đặc trưng. Để làm được điều đó, cần phải đào tạo cán bộ quản lý du lịch, người hướng dẫn làm du lịch và đào tạo người dân…

Cũng tại Hội thảo, các đại biểu đã chỉ rõ thực trạng liên kết phát triển du lịch vùng chiến khu Việt Bắc hiện nay. Đồng thời đưa ra những giải pháp, định hướng phát triển du lịch gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử các mạng vùng chiến khu Việt Bắc trong thời gian tới. Xác định liên kết vùng là chìa khóa mở ra cánh cửa du lịch vùng chiến khu Việt Bắc.