Theo dự thảo hồ sơ lập đề nghị xây dựng nghị quyết của Quốc hội, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề xuất nội dung cho phép tuyển dụng người có trình độ cao đẳng một số môn học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018, bao gồm: Lịch sử và Địa lý, Khoa học tự nhiên, Công nghệ, Ngoại ngữ, Tin học, Nghệ thuật (Âm nhạc, Mỹ thuật) cấp tiểu học và trung học cơ sở.

Đề nghị này nhằm mục đích tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của các địa phương khi triển khai thực hiện quy định về chuẩn trình độ đào tạo tại Luật Giáo dục năm 2019, bảo đảm đủ số lượng giáo viên triển khai thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 ở một số môn học.

Đề xuất tuyển dụng người có trình độ cao đẳng để dạy một số môn học đang thiếu giáo viên nhằm giúp các địa phương tăng nguồn tuyển giáo viên trong thời gian tới. Ảnh minh họa: Ngân Chi

Nhiều khó khăn khi tuyển dụng, hợp đồng giáo viên các môn đặc thù đúng chuẩn trình độ quy định

Thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo cho thấy, đến cuối năm học 2022 - 2023, tổng số giáo viên phổ thông trong cả nước là 862.1082 (tăng 10.314 giáo viên so với năm học 2018-2019). Chất lượng đội ngũ giáo viên phổ thông ngày càng được nâng lên, tuy nhiên, số lượng giáo viên chưa đáp ứng được định mức theo quy định. Tình trạng thừa, thiếu giáo viên diễn ra phổ biến tại nhiều địa phương, đặc biệt là giáo viên dạy các môn tích hợp (Lịch sử- Địa lý, Khoa học tự nhiên), môn học mang tính đặc thù (Công nghệ, tiếng Anh, Tin học, Âm nhạc, Mỹ thuật).

Dự báo đến năm học 2024-2025, cấp tiểu học còn thiếu 6.621 giáo viên Tin học và 5.780 giáo viên Ngoại ngữ, cấp trung học cơ sở: môn Công nghệ thiếu 11.598 giáo viên, môn Khoa học tự nhiên thiếu 2.366 giáo viên, môn Nghệ thuật: thiếu 4.321 giáo viên.

Vào hồi cuối tháng 7/2022, Bộ Chính trị đã giao bổ sung 65.980 biên chế giáo viên trong giai đoạn từ 2022 đến năm 2026, riêng năm học 2022- 2023 giao bổ sung 27.850 biên chế giáo viên mầm non, phổ thông công lập, năm học 2023-2024 giao bổ sung 27.860 biên chế.

Tuy nhiên, theo báo cáo của các tỉnh, thành phố, đến hết học kì 1 năm học 2022-2023, các địa phương mới chỉ tuyển dụng được 55,5% chỉ tiêu được giao.

Một trong những nguyên nhân mà các địa phương chưa tuyển dụng hết số biên chế được giao là thiếu nguồn tuyển dụng. Bộ Giáo dục và Đào tạo nhấn mạnh, nếu không kịp thời tuyển dụng số giáo viên này thì tiếp tục xảy ra tình trạng thừa/thiếu cục bộ giáo viên mầm non, phổ thông, gây nhiều khó khăn cho các cơ sở trong triển khai các nhiệm vụ giáo dục, ảnh hưởng đến cơ hội tiếp cận bình đẳng giáo dục của một bộ phận trẻ em, ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng giáo dục và gây ra sự quá tải đối với giáo viên.

Tuy nhiên, theo Bộ Giáo dục và Đào tạo ghi nhận được, những sinh viên tốt nghiệp đại học sư phạm hoặc cử nhân đào tạo chuyên ngành các môn Tin học, Ngoại ngữ, Nghệ thuật, Công nghệ có nhiều lựa chọn nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp, thường có xu hướng làm các công việc khác có thu nhập cao hơn, do đó việc tuyển dụng, hợp đồng những giáo viên các môn đặc thù có trình độ cử nhân theo quy định về chuẩn trình độ đào tạo rất khó khăn. Trong khi đó, số lượng sinh viên đào tạo để dạy các môn học mới ở Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 (Lịch sử và Địa lý, Khoa học tự nhiên) còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu.

Do đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng cần thiết phải tuyển dụng người có bằng tốt nghiệp cao đẳng sư phạm hoặc có bằng tốt nghiệp cao đẳng chuyên ngành và có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm để trở thành giáo viên, bảo đảm có đủ giáo viên thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 ở một số môn học.

Đề xuất tuyển dụng trình độ cao đẳng đến hết năm 2028

Trên cơ sở đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo đề xuất cho phép những địa phương thiếu giáo viên còn biên chế nhưng thiếu nguồn tuyển dụng được tuyển dụng giáo viên đã đạt trình độ đào tạo theo Luật Giáo dục năm 2005 để dạy một số các môn học theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Các giáo viên này sau khi được tuyển dụng sẽ tham gia lộ trình nâng chuẩn trình độ theo quy định tại Nghị định số 71/2020/NĐ-CP của Chính phủ để đến năm 2030 bảo đảm trình độ chuẩn đào tạo theo Luật Giáo dục năm 2019.

Bộ Giáo dục và Đào tạo nhận định, việc cho phép tuyển dụng người có trình độ cao đẳng một số môn học đang thiếu không làm phát sinh thêm biên chế, đảm bảo phù hợp với quy định của Nghị quyết số 19-NQ/TW về tinh giản biên chế. Bên cạnh đó, giải pháp này cũng không làm phát sinh các vấn đề về thủ tục hành chính mới, đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật.

Dự kiến khi thực hiện chính sách này, các địa phương sẽ tuyển dụng được khoảng 10.000 giáo viên các môn học này để thực hiện Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đề xuất cho phép địa phương thiếu giáo viên, có biên chế được:

+ Tuyển dụng người có bằng tốt nghiệp cao đẳng thuộc ngành đào tạo giáo viên về Địa lý hoặc Lịch sử hoặc ngành ghép các môn trong đó có môn Địa lý hoặc Lịch sử để dạy môn Lịch sử và Địa lý cấp trung học cơ sở. Trường hợp có bằng tốt nghiệp cao đẳng chuyên ngành phù hợp thì phải có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm dành cho giáo viên trung học cơ sở theo chương trình do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.

+ Tuyển dụng người có bằng tốt nghiệp cao đẳng thuộc ngành đào tạo giáo viên về Vật lý hoặc Hóa học hoặc Sinh học hoặc ngành ghép các môn trong đó có môn Vật lý hoặc Hóa học hoặc Sinh học; hoặc có bằng tốt nghiệp cao đẳng chuyên ngành phù hợp với môn Khoa học tự nhiên, Vật lý, Hóa học, Sinh học để dạy môn Khoa học tự nhiên. Trường hợp có bằng tốt nghiệp cao đẳng chuyên ngành phù hợp thì phải có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm dành cho giáo viên trung học cơ sở theo chương trình do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.

+ Tuyển dụng người có bằng tốt nghiệp cao đẳng thuộc ngành đào tạo giáo viên về Kỹ thuật công nghiệp hoặc Kỹ thuật nông nghiệp hoặc ngành ghép các môn trong đó có môn Kỹ thuật công nghiệp hoặc Kỹ thuật nông nghiệp để dạy môn Công nghệ cấp trung học cơ sở. Trường hợp có bằng tốt nghiệp cao đẳng chuyên ngành phù hợp thì phải có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm dành cho giáo viên trung học cơ sở theo chương trình do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.

+ Tuyển dụng người có bằng tốt nghiệp cao đẳng sư phạm chuyên ngành Tiếng Anh, Tin học, Mỹ thuật, Âm nhạc hoặc có bằng tốt nghiệp cao đẳng chuyên ngành Tiếng Anh, Tin học, Mỹ thuật, Âm nhạc và có chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm để dạy các môn học Tiếng Anh, Tin học (Tin học và Công nghệ), Nghệ thuật (Âm nhạc, Mỹ thuật) theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cấp tiểu học và trung học cơ sở.

+ Việc tuyển dụng đối tượng này thực hiện theo quy định của Chính phủ và được thực hiện đến hết năm 2028; các giáo viên này sau khi tuyển dụng được tham gia lộ trình nâng chuẩn trình độ đào tạo theo quy định của Chính phủ để đến năm 2030 đạt trình độ chuẩn đào tạo theo quy định tại Luật Giáo dục năm 2019